God van Volheid
Wetenskaplike kosmologie en spiritualiteit is nie teenoorgesteldes nie. Die idee van 'n skepping – van God – kan nie uit niks kom nie.
Dit is tyd vir 'n dapper gedagte wat 'n paar oënskynlike teenstrydighede uit die weg ruim. As 'n persoon wat in die Christendom grootgeword het, het ek, soos baie ander skeptiese mense, oor tyd 'n gebroke verhouding met godsdienste gehad. Nietemin kon ek regdeur my lewe 'n fundamentele vertroue in God waarneem. Boonop het die studie van godsdienstige geskrifte my die insig gegee dat, ten spyte van alle tyd- en kultuurverwante onversoenbaarheid van individuele gedeeltes met my persoonlike oortuigings, die skrywers werklik geen dwase was nie. Ek het dus gedink hoe 'n mens die enkele waarhede kan oordra in 'n teorie wat die teenstrydighede insluit. Hierdie teorie sou dan ook die aanvaarding van diversiteit in die wêreld wat vir ons herkenbaar is, vergemaklik.
Natuurlik is die huidige kennis van wetenskap my vertrekpunt, want dit beskryf wat ons werklik kan herken. Dit onderskei my moontlikheid elementêr van die suiwer gedagte-konstrukte van die grondleggers van godsdiens, wat op daardie stadium geen bruikbare wetenskaplike kennis oor die aard van die wêreld gehad het nie. Die poging van die vereniging van wetenskap en godsdiens lyk vir my tans taamlik onderverteenwoordig. Uiteraard is daar geen groot belangstelling van beide kante nie, wat volgens ervaring te make het met menslike swakhede soos vrees om mag te verloor, vrees om jouself belaglik te maak en ander. As 'n leek in beide dissiplines kan ek hierdie vrese afskeep.
Die aanvanklike idee van hierdie artikel is gebore uit 'n video en veral 'n grafika daaruit > Bron: YouTube > Snaarteorie en die einde van ruimte en tyd met Robbert Dijkgraaf > Klik prentjie vir videoskakel.
Die grafiek toon ons huidige kennis in die eksperimentele soektog na die kleinste en die grootste. Eintlik handel die video oor snaarteorie, maar aangesien ek net 'n baie beperkte begrip van fisika het, onttrek ek uit die gedagtes die inligting wat vir my toeganklik is. Ek sien 'n soort membraan aan beide kante van die skaal wat tans kennis van veronderstelde afleidings skei. Op die klein skaal is dit iets wat "kwantuminligting" in die grafiek genoem word, en op die groot skaal is dit die "multiversum". Die afleiding uit die aanname van 'n multiversum lyk vir my duidelik: "Ons lewe in een van baie heelalle wie se wette heeltemal anders kan wees." As ons aanneem dat kwantuminligting die beginpunt van hierdie heelalle is, kom ons agterdogtig naby aan die fundamentele idee van God.
Ek neem 'n bietjie terug hier na my eie refleksies om te wys hoekom hierdie grafika my so geëlektrifiseer het. Kunstenaars word altyd gevra hoe 'n skildery, 'n liedjie of wat ook al geskep word. Ek ken die antwoord uit my eie ervaring, en dit word op dieselfde manier deur baie ander kunstenaars gevoel. Die eenvoudigste beskrywing van die aanvanklike vonk is die woord "idee". 'n Bietjie meer blomvormig geformuleer is dit 'n greintjie waaruit 'n klein struktuur gevorm word, en die res maak hierdie struktuur dan eintlik self - onder leiding van die kunstenaar. Ek sê dan altyd: “Die heelal doen die res”. Sjoe, dit klink nogal soos die oerknal, nie waar nie? Ek het al baie dokumentêre films oor die Oerknal gesien, en een punt het my nog altyd gepla. Dat 'n heelal uit 'n singulariteit ontstaan, soos die kosmologie dit noem, val steeds saam met die ervarings wat so pas beskryf is, maar waaruit spruit die singulariteit? Meestal word hierdie oorweging verwerp deur die stelling dat ons eenvoudig te dom is om dit te verstaan. Die idee bly dus dat dit uit die niks ontstaan. Dat ALLES uit NIKS voortspruit, staan egter in die mees blatante denkbare weerspreking met ons ervarings, en eindig op die ou end ook in NIKS. Dan kan ons die aarde met selfvertroue uitdoof, beteken niks.
Nou sluit ek een keer af met my leekbegrip uit die teorie dat die oorsprong van ons heelal in 'n sop van kwantuminligting van watter soort ook al lê. So te sê as 'n boeket van inligting wat ontvlam soos die idee van 'n liedjie, ontvlam en 'n heelal van die moontlikhede geskep. Dit maak vir my baie meer sin as die singulariteit uit niks. Dit sal ook aanvaar word dat die kwaliteite van die moontlikhede wat uit die ruiker ontwikkel word, soos byvoorbeeld mense, absoluut iets te doen het met die oorspronklike inligting en nie absurd "idees" uit die niks opneem nie. Selfs die bestaan van die woord “absurd” tesame met die betekenis daarvan is 'n aanduiding vir die eindigheid van ons katalogus van moontlikhede.
Nou is ons 'n tree nader aan die idee van God, maar dit is ook nie die God uit niks wat dan deur ons in 'n arbitrêre pak gesit word nie, maar eerder die God van volheid. As 'n kritiese gees is niks verder van my verstand as om die nalatig gemiste pogings van die magte van godsdiens hier oor te neem nie. Hierdie werk, liewe godsdiensbewoners in julle spoggerige klere, moet julle reeds self doen. Maar wat ek op hierdie stadium wil doen, is om 'n dialoog tussen biddende mense en agnostici te vra. Die boeket van moontlikhede hou meer in as om mekaar vir idiote te vat.
Die denkmodel wat hier beskryf word, sluit nie die moontlikheid van 'n kontak met kwantuminligting uit nie. Inteendeel, want ons kan intensief ervaar dat byvoorbeeld die inligting van ons herkoms (ouers) heftig in ons persoonlikheid werk. Dit is altyd 'n poging werd in die vorm van spiritualiteit. Beter as om mekaar dood te maak. Die idee kan vir baie 'n onaanvaarbare verdere kompleksiteit beteken, maar by nader beskou is dit 'n vereenvoudiging ten opsigte van die ondraaglike idee van materiële oneindigheid. Ten minste sou ons heelal eindig wees, en dit is uiteindelik ons speelgrond. Die ewigheid sou dan die speelveld van ons siel wees en dit kan die oneindigheid baie beter hanteer as die liggaamlike ego.